Het belang van goede kinderliteratuur: 'Als je iets leest, doet dat iets met je'

Sy, die vanavond ook de Annie M.G. Schmidt-lezing verzorgt, is kinderboekenschrijver, maar ook groot fan van kinderboeken. Zo krijgt Sy geen genoeg van Pippi Langkous en was er als kind al aan verknocht. "Dat karakter, het sterkste meisje ter wereld dat zo gek is en zo raar en alle grenzen doorbreekt en totaal misdraagt, maar toch goed, sterk, stoer en moreel juist is. Geweldig."

Complexe thema's

"Het is gewoon goed geschreven, daar kan ik helemaal in opgaan", zegt Sy over de klassieker van auteur Astrid Lindgren. En wie denkt dat kinderboeken simpele verhalen zijn, heeft het mis, zegt Sy. "Het is een boek over avontuur, lol hebben, over anders zijn. Maar als je dieper gaat kijken, zitten er complexe thema’s achter. Eenzaamheid, bijvoorbeeld. Het is een meisje dat helemaal in haar eentje leeft, haar vader is weg en haar moeder is dood. Af en toe sijpelt dat er eventjes doorheen. Dan voel je ineens die duisternis erin."

Blik van nu

De Pippi-boeken komen uit de jaren 40, een heel andere tijd. Het taalgebruik zou tegenwoordig niet meer kunnen. "Het is echt verschrikkelijk met de blik van nu", aldus Sy. Daarom vervangt de schrijfster bepaalde termen wanneer ze het boek voorleest aan haar zoontje. "Het betekent niet dat de schrijver slechte ideeën had, maar zo doen we nu niet meer."

Sy vindt het zelf "niet zo erg", maar erkent dat veel van de oudere kinderboeken "niet meer passen bij hoe we nu naar de wereld kijken". Dat is juist interessant, vindt Sy. "Hoe ga je daarmee om?" Sy kiest ervoor om het uit te leggen aan haar zoontje.

Vastklampen

Een van de grote thema's in Pippi Langkous is haar wens om altijd kind te blijven. "Dat eeuwig vastklampen aan die mooie jeugd en nostalgie, maar aan de andere kant komt het nooit terug", zoals Sy het omschrijft. Die worsteling herkent ze. "Verandering is natuurlijk ook inherent aan het menselijk bestaan. Als er iets echt veranderlijk is, is dat het kind. En dat is mooi en goed. Het moet ook. Dat is die paradox die ik heel interessant vind en daar gaat mijn lezing over."

Blikverandering

Wat is volgens Sy dan het belang van goede kinderliteratuur? "Als je iets schrijft, doet het iets met je. De boeken die ik heb gelezen, hebben me allemaal veranderd. Nog steeds als ik iets lees, verandert dat me een beetje in hoe ik kijk naar mezelf, anderen, de wereld. Dat is denk ik bij kinderen, als je daaraan kan raken, het meest bijzondere dat er is."

'Je verandert nu eenmaal'

Ook al zijn sommige thema's complex, gaat het er volgens Sy om hoe je dit bespreekt met je kinderen. "Je moet handvatten bieden om om te gaan met die complexe realiteit. Je groeit op en je verandert nu eenmaal. Uiteindelijk moet je een kind daarop voorbereiden en meenemen", stelt Sy. De Annie M.G. Schmidt-lezing van Astrid Sy wordt vanavond om 20 uur uitgesproken in het Literatuurmuseum en is terug te luisteren bij de Grote Vriendelijke Podcast.